2018 rok we Francji – najważniejsze wydarzenia polonijne

Stulecie odzyskania niepodległości było szczególną okazją, inspirującą nad Sekwaną różnorodne wydarzenia o charakterze polonijnym. Jubileusze obchodziły także dwie ważne instytucje: w tym roku minęło 180 lat od powstania Biblioteki Polskiej w Paryżu oraz Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami Historycznymi we Francji. Bezprecedensowym wydarzeniem było również uroczyste otwarcie Kaplicy Polskiej w Katedrze Notre Dame w Paryżu z kopią ikony Matki Boskiej Częstochowskiej i relikwiami św. Jana Pawła II.

Inauguracja Kaplicy Polskiej w katedrze Notre-Dame w Paryżu

Uroczysta inauguracja Kaplicy Polskiej w katedrze Notre-Dame w Paryżu, miała miejsce w sobotę 1 grudnia. Mszę św. celebrował przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, metropolita poznański abp Stanisław Gądecki.

Msza św. w katedrze Notre-Dame była częścią uroczystych obchodów stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Obecni byli m.in. nuncjusz apostolski we Francji abp Luigi Ventura, kard. André Vingt-Trois, reprezentujący Kościół we Francji, delegat Episkopatu Polski ds. duszpasterstwa emigracji bp Wiesław Lechowicz, rektor Polskiej Misji Katolickiej we Francji, ks Bogusław Brzyś, rektor katedry Notre-Dame ks. Partick Chauvet oraz przeor klasztoru ojców paulinów z Jasnej Góry, o. Marian Waligóra. W uroczystości wzięli udział m.in. marszałek Senatu RP Stanisław Karczewski i ambasador RP we Francji Tomasz Młynarski.

Śmierć Bartosza Niedzielskiego, który próbował powstrzymać zamachowca w Strasburgu 

Mieszkający w Strasburgu Bartosz Niedzielski (Bart Pedro Orent-Niedzielski) był piątą ofiarą grudniowego zamachu na jarmarku bożonarodzeniowym w Strasburgu. Polak zmarł 16 grudnia w szpitalu Hautepierre w Strasburgu. Został zapamiętany przez bliskich, kolegów i znajomych jako osoba wyjątkowa: otwarta, mądra, pełna ciepła i serdeczności. Pracującego w Europarlamencie poliglotę miał zapamiętać nawet prezydent Andrzej Duda, czemu dał wyraz w mediach społecznościowych. Piękne świadectwa, mówiące o niezwykłej wrażliwości, polocie i pasjach zmarłego Polaka pojawiły się w ważniejszych francuskich mediach, w tym w  „Le Monde”, „Le Parisien”, „BFMTV”, czy „CNEWS”.

180-lecie Biblioteki Polskiej w Paryżu

Najstarsza instytucja polonijna na świecie, prężnie i nieprzerwanie promująca polską kulturę i dziedzictwo historyczne nad Sekwaną. W jubileuszowym roku prezentowane były w jej murach rozmaite wystawy, w tym poruszające obrazy Isaaca Celnikiera, dzieła Wojciecha i Juliusza Kossaków, a także nawiązująca do stulecia odzyskania niepodległości, przygotowana przez Ewę Rutkowski roczna ekspozycja, ukazująca unikatowe listy żołnierzy walczących podczas I wojny światowej (100 ans plus tard Lettres de „Poilus” et autres documents de la guerre 1914-1918 des fonds et des collections de la Société Historique et Littéraire Polonaise / Bibliothèque Polonaise de Paris).

180-lecie Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami Historycznymi we Francji

W samym Paryżu jest ponoć około 2000 zabytkowych polskich nagrobków. Dba o nie Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami Historycznymi we Francji, założone już w czasach Wielkiej Emigracji, by zapewnić zasłużonym rodakom godny pochówek. Obecnie Towarzystwo dba o istniejące nagrobki polonijne, inwentaryzuje je, dogląda ich i promuje wiedzę o ważnych nieżyjących Polkach i Polakach, spoczywających na ziemi francuskiej. Efekty pracy członków Towarzystwa można oglądać na stronie internetowej: www.tombeauxpolonais.eu , także warto sięgnąć po publikację członkini organizacji Hanny Zaworonko-Olejniczak „Na obcej ziemi. Groby polskie na cmentarzach paryskich i w Montmorency”

11 edycja Festiwalu Kinopolska 

Organizowany przez Instytut Polski w Paryżu festiwal cieszy się zasłużoną sławą, jest zawsze znakomitą okazją do przyjrzenia się polskiej kinematografii. Tegoroczna edycja koncentrowała się na kinie tworzonym przez kobiety. Wydarzenie otwierał w obecności autorki film Joanny Kos-Krauze „Ptaki śpiewają w Kigali”. Na festiwalu pokazywano bardzo wiele filmów, w tym zakwalifikowane do konkursu głównego:

„Cicha Noc” w reżyserii Piotra Domalewskiego (film zdobył nagrodę Jury)
„53 Wojny” w reżyserii Ewy Bukowskiej
„Atak Paniki” w reżyserii Pawła Maślony
„Wieża. Jasny dzień” w reżyserii Jagody Szelc (film zdobył wyróżnienie Jury)
„Fuga” w reżyserii Agnieszki Smoczyńskiej
„Nina” w reżyserii Olgi Chajdas (film został wyróżniony przez publiczność).

„Focus Poland” – docenienie polskich filmów krótkometrażowych na festiwalu w La Rochelle

Nie było to wydarzenie z gatunku spektakularnych, ale warto jednak odnotować, że w sekcji specjalnej Festival Escales Documentaires w La Rochelle pokazywano liczne polskie krótkometrażowe filmy dokumentalne. Organizatorzy byli zafascynowani perspektywą zawieszonych między wschodem i zachodem polskich twórców.

Sukces Grupy MoCarta na paryskiej scenie

Grupa MoCarta – kabaretowy kwartet smyczkowy od października nieprzerwanie podbija Paryż. Na każdym koncercie na polskich muzyków spoglądają oczy setki widzów. W każdym tygodniu, od środy do niedzieli włącznie, Grupa MoCarta występuje paryskim Théâtre Bobino. Zaplanowano 65 koncertów. Ostatni przewidziano 20 stycznia, ale kto, wie, co zaplanuje dla kwartetu ich francuski manager.

Docenienie Olgi Tokarczuk we Francji

Jesienią 2018 roku nakładem wydawnictwa Noir sur Blanc opublikowane zostało francuskie tłumaczenie najbardziej monumentalnej powieści Olgi Tokarczuk – „Ksiąg Jakubowych”. Jego autorką jej profesor literatury polskiej Maryla Laurent. Książka od razu została entuzjastycznie przyjęta przez krytyków. „Le Temps” nazwał Tokarczuk mistrzynią opisywania realiów oświeceniowej Europy Środkowowschodniej. „Le Monde” nazwał powieść „imponującą”, chwaląc niezwykle oryginalny wybór tematu.

Spotkania z autorką – w księgarni polskiej w Paryżu oraz w Musée d’Art et d’Histoire du Judaïsme były prawdziwym sukcesem frekwencyjnym.

Olga Tokarczuk znalazła się także w ścisłym finale prestiżowej francuskiej nagrody literackiej Femina. Nagrodę finalnie przyznano Élisabeth de Fontenay.

Zmarł mjr Edward Podyma – ostatni żyjący we Francji weteran 1 DP gen. Maczka

Mjr Podyma był uczestnikiem m.in. bitwy pod Falaise. Urodzony w 1922 roku w Polsce Podyma w latach 30. XX wieku wyjechał do Francji z rodziną. Jak napisano na stronie muzeum, w 1940 r. został powołany do armii polskiej; po kapitulacji Francji w czerwcu tego roku wraz z ochotnikami jego dywizji trafił do Wielkiej Brytanii, gdzie w 1942 r. powstała 1. Dywizja Pancerna.

To właśnie w jej składzie Podyma był kierowcą czołgu i brał udział w zwycięskiej bitwie o tzw. kocioł Falaise, w której w sierpniu 1944 r. alianci pokonali wojska niemieckie. Po wojnie Podyma na jakiś czas osiadł w Paryżu, a później pracował w kopalniach w Potigny, w Normandii, gdzie mieszkał przed wojną.

Nagroda specjalna w konkursie „Wybitny Polak 2018” dla ks. Eugeniusza Platera 

Ks. Plater urodził się w 1936 r. w majątku rodzinnym Platerów w Moszkowie na Kresach Wschodnich. W 1939 r. wraz z matką Pauliną Plater-Zyberk z Wielopolskich i czwórką rodzeństwa uciekł z wywózki na Syberię. W 1947 r. dotarli do Francji. Studiował i doktoryzował się w Rzymie, gdzie w 1961 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Był związany z polskimi organizacjami niepodległościowymi i otrzymał status uchodźcy politycznego, konsekwentnie odmawiając przyjęcia obywatelstwa francuskiego.

W stanie wojennym został pełnomocnikiem Episkopatu Polski do spraw pomocy charytatywnej. Współpracował ze strukturami Solidarności, w tym z Paryskim Biurem Solidarności. Do Polski jeździł, wykorzystując watykański paszport dyplomatyczny. W latach 80. był częstym gościem francuskich mediów, apelował o pomoc dla Polski. W 1983 r. współorganizował rozwieszenie wielkiego sztandaru Solidarności na Koloseum w Rzymie.

Obecnie pracuje jako proboszcz parafii w St. Valerien pod Paryżem. Ks. Plater-Syberg został odznaczony m.in. za organizowanie pomocy finansowej i sprzętowej we Francji dla polskiego podziemia w latach 80. Założył we Francji ponad 360 komitetów pomocy Polsce oraz Dom Emigranta w Paryżu i specjalny fundusz stypendialny dla azylantów. Wysłał do Polski kilkaset ton pomocy humanitarnej.